Kıdem Tazminatı: İşçilerin En Sık Sorduğu Sorular ve Yanıtları

İş hayatında işten ayrılma veya çıkarılma durumlarında işçilerin en çok sorduğu konulardan biri kıdem tazminatıdır. Peki kıdem tazminatı nedir, kimler alabilir ve nasıl hesaplanır? İşte avukatlara en sık sorulan sorular ve cevapları:

Kıdem tazminatı nedir?

Kıdem tazminatı; işçinin işyerinde çalıştığı süre boyunca hak ettiği ve belirli şartlarda işten ayrıldığında işveren tarafından ödenen tazminattır. Türkiye’de 1475 sayılı İş Kanunu’nun yürürlükteki 14. maddesine göre uygulanmaktadır.

Kıdem tazminatı almak için hangi şartlar gerekir?

Kıdem tazminatı alabilmek için aynı işverene bağlı olarak en az 1 yıl çalışmak gerekir. Ayrıca iş sözleşmesinin belirli nedenlerle sona ermiş olması şarttır:

• İşverenin haksız şekilde iş akdini feshetmesi
• İşçinin haklı nedenle fesih yapması
• Erkek işçinin askerlik nedeniyle ayrılması
• Kadın işçinin evlendikten sonra 1 yıl içinde işi bırakması
• Emeklilik nedeniyle işten ayrılma
• İşçinin ölümü

Kıdem tazminatı nasıl hesaplanır?

Kıdem tazminatı, çalışılan yıl sayısı ve giydirilmiş brüt maaş üzerinden hesaplanır. Her  tam yıl için brüt maaş tutarında ödeme yapılır. Hesaplamaya giydirilmiş brüt ücret (maaş, düzenli primler, yemek, yol gibi ek gelirler) dahil edilir. Ancak devlet tarafından belirlenen yıllık tavan tutar aşılmamalıdır.

Kıdem tazminatı tavanı ne kadardır?

Kıdem tazminatı tavanı yılda iki kez Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenir. 2025 yılı için tavan tutar yaklaşık 35.058 TL civarındadır. (Güncel tutarları avukatınızdan öğrenebilirsiniz.) Sizin brüt ücretiniz eğer o yıl için açıklanan kıdem tazminatı tavanınını aşıyor ise maaşınız ne olursa olsun hesaplama kıdem tazminatı tavanından yapılır.

Hangi durumlarda kıdem tazminatı alınamaz?

Aşağıdaki durumlarda işçi kıdem tazminatına hak kazanamaz:

• İşçinin kendi isteğiyle, geçerli bir sebep olmadan işten ayrılması ( istifa)
• İşçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışları nedeniyle işten çıkarılması
• 1 yıldan az süren çalışma süreleri

Kıdem tazminatı ile ihbar tazminatı aynı şey mi?

Hayır. Kıdem tazminatı, işçinin hizmet süresi karşılığında aldığı tazminattır. İhbar tazminatı ise iş sözleşmesinin feshi sırasında bildirim süresine uyulmaması halinde ödenir. İkisi farklı tazminat türleridir.

Kıdem tazminatında zamanaşımı süresi ne kadardır?

Kıdem tazminatı alacaklarında zamanaşımı süresi 5 yıldır. Bu süre içinde dava açılmazsa hak düşer.

Hamilelik ve doğum nedeniyle işten ayrılan işçi kıdem tazminatı alabilir mi?

Hamilelik veya doğum nedeniyle işten ayrılmak, doğrudan kıdem tazminatı hakkı doğurmaz. Ancak işçi, geçerli bir sebep göstererek iş sözleşmesini feshederse değerlendirme yapılabilir. Yanı hamilelik ve doğum durumunda işçinin salt bu sebebe dayanarak kıdem tazminatı talep etmesi mümkün değildir. Başka haklı sebeplerin olması durumunda kıdem tazminatına hak kazanılabilir.

Kadın işçi evlilik nedeniyle işten ayrıldığında tazminat alabilir mi?

Kadın işçi, evlendikten sonra 1 yıl içinde işten ayrılırsa kıdem tazminatı hakkı kazanır. Bu hak sadece kadın işçiler için geçerlidir. Burada dikkat edilmesi gereken şey, nikah tarihidir. Nikah ve düğün tarihleri aynı anda yapılmadığında esas almamız gereken süre düğün tarihi değil nikah tarihidir.

İşveren iflas ederse kıdem tazminatı ne olur?

İşverenin iflas etmesi halinde işçi alacakları öncelikli alacak olarak kabul edilir. İşçi, alacağını iflas masasına bildirebilir veya İşsizlik Sigortası Fonu'ndan sınırlı da olsa ödeme alabilirsiniz.

Askerlik nedeniyle işten ayrılan işçi kıdem tazminatı alabilir mi?

Askerlik görevini yerine getirmek üzere işten ayrılan erkek işçiler kıdem tazminatı alabilirler.

Emeklilik nedeniyle işten ayrılan işçi kıdem tazminatı alabilir mi?

Emeklilik şartlarını yerine getirerek işten ayrılan işçiler kıdem tazminatına hak kazanır.

Kıdem tazminatı davasında avukat tutmak zorunlu mu?

Aslında hiçbir davada avukat tutmak zorunlu değildir. Ancak iş hukuku davaları teknik detaylar içerdiğinden hak kaybı yaşanmaması için uzman bir iş hukuku avukatından destek almak önerilir. Yapılan bir istatistiklik açıklamasında, avukat ile temsil oranı en yüksek dava türü iş mahkemesinde işçilik alacakları davalarıdır.

Çünkü haklı olmak ile hakkı elde etmek ayrı şeylerdir. Haklı olduğunuzda bu haklarınızı usul ve esaslara uygun şekilde ispatlandığında tazminata hak kazanabilirsiniz

İşveren kıdem tazminatını ödemezse ne yapılmalı?

İşçi öncelikle arabulucuya başvurmalıdır. Arabuluculukla çözüm bulunamazsa İş Mahkemesi’nde dava açılması gerekir.